Upadłość spółki cywilnej
Upadłość spółki cywilnej jest rozumiana inaczej, niż upadłość spółki osobowej czy spółki kapitałowej. Gdyby sprawę ująć jednym zdaniem, należy rzec, że spółka cywilna to typ spółki, której upadłości ogłosić się nie da. Jest to niemożliwe, gdyż spółka cywilna tak naprawdę spółką nie jest.
Upadłość spółki cywilnej a upadłość spółki handlowej
Wedle kodeksu spółek handlowych spółkami są spółki osobowe oraz spółki kapitałowe. Spółki osobowe, choć nie mają osobowości prawnej, mają zdolność do czynności prawnych, a co za tym idzie, mają zdolność upadłościową. Z kolei spółki kapitałowe mają pełną osobowość prawną, a więc i zdolność upadłościową.
Przeciwieństwem wymienionych form prawnych przedsiębiorstwa jest spółka cywilna. Otóż, spółka cywilna nie posiada żadnej zdolności do czynności prawnych. Spółka cywilna jest wewnętrzną umową pomiędzy wspólnikami i nie stanowi odrębnego podmiotu prawa. Spółka cywilna de facto nie ma własnego majątku. Podmiotem praw i obowiązków spółki cywilnej są więc jej wspólnicy. Co z tego wynika?
Spółka cywilna, a więc brak zdolności upadłościowej
Taki stan rzeczy skutkuje brakiem zdolności upadłościowej spółki cywilnej – nie można w jej sprawie zgłosić wniosku o ogłoszenie upadłości. Zdolność taką mają jedynie jej wspólnicy i to każdy z nich będzie stroną postępowania upadłościowego, które toczyć się będzie na zasadach upadłości względem osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
Należy pamiętać, że wobec każdego ze wspólników indywidualnie ocenia się zaistnienia stanu niewypłacalności, który jest przesłanką do ogłoszenia upadłości. Może się zdarzyć sytuacja, że nie wszyscy wspólnicy spółki cywilnej będą się kwalifikować do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, a jedynie niektórzy z nich. Istotne jest wniosek był złożony do sądu upadłościowego we właściwym terminie – 30 dni od zaistnienia niewypłacalności, gdyż niedopełnienie tego obowiązku może powodować poważne konsekwencje dla przedsiębiorcy, m.in. możliwość orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.
Sąd może połączyć do łącznego rozpoznania sprawy upadłościowe prowadzone wobec wspólników tej spółki, jeśli dojdzie do ogłoszenia upadłości wszystkich wspólników spółki cywilnej.
W postanowieniu o połączeniu spraw sąd wyznacza jednego sędziego-komisarza. Sąd może także wyznaczyć jednego syndyka, powołać jedną radę wierzycieli oraz wyznaczyć wspólne zgromadzenie wierzycieli. Spółka ulec może rozwiązaniu z dniem ogłoszenia upadłości choćby jednego wspólnika.
Spółka cywilna a spółka jawna – niewielka różnica?
Spółkami handlowymi, wedle Kodeksu Prawa Handlowego, są spółki osobowe oraz spółki kapitałowe, ktore mają swoje "podtypy". Jednym z nich jest spółka jawna (należąca do grupy spółek osobowych) i jest zbliżona do spółki cywilnej.
Spółka jawna ma odrębną od wspólników zdolność upadłościową i z tego powodu wynikają pewne konsekwencje. Otóż, ogłoszenie upadłości wspólnika spółki jawnej nie będzie skutkować upadłością samej spółki, lecz jej rozwiązaniem skutkującym likwidacją. Wciąż jednak będzie ona mogła trwać pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią. Tak więc polu prawa upadłościowego spółka cywilna zapewnia znikomą ochronę, no i niezależność finansową każdego ze wspólników.
Warto zauważyć, że można ogłosić upadłość zmarłego wspólnika, jeżeli wniosek w tej sprawie został złożony w terminie roku od dnia śmierci (lub w przypadku zarządu sukcesyjnego termin ten może być wydłużony do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego). Wniosek może złożyć wierzyciel, zarządca sukcesyjny, a także spadkobierca oraz małżonek i każde z dzieci lub rodziców zmarłego, chociażby nie dziedziczyli po nim spadku.
