Przyspieszone postępowanie układowe-skutki otwarcia

Czym jest przyspieszone postępowanie układowe

Przyspieszone postępowanie układowe jest jednym z rodzajów restrukturyzacji przedsiębiorcy zagrożonego niewypłacalnością lub już niewypłacalnego. Głównym jego celem jest sporządzenie i zatwierdzenie spisu wierzytelności w trybie uproszczonym, a następnie zawarcie układu z wierzycielami. Jednakże wybór tego trybu nie zawsze jest dopuszczalny. Przyspieszone postępowanie układowe nie może zostać otwarte, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Do wierzytelności spornych należą między innymi:

  • wierzytelności, co do których dłużnik został wezwany do spełnienia świadczenia,
  • wierzytelności, co do których zawezwano dłużnika do próby ugodowej,
  • wierzytelności, co do których wytoczono powództwo przeciwko dłużnikowi,
  • wierzytelności, co do których podniesiono zarzut potrącenia w sprawie wszczętej przez dłużnika,
  • wierzytelności, co do których albo co do której toczy się postępowanie przed sądem polubownym,
  • wierzytelność, co do której dłużnik w przyspieszonym postępowaniu układowym zgłosił zastrzeżenia.

Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego, jest zdarzeniem istotnym zarówno z punktu widzenia wierzycieli jak i dłużnika. Postanowienie sądu w tym przedmiocie rodzi bowiem szereg skutków na płaszczyźnie prawa materialnego i procesowego, jak również dla zarządu majątkiem dłużnika.

Majątek dłużnika – ograniczony zarząd

Z dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika staje się masą układową. Nie powoduje to pozbawienia dłużnika zarządu swoim majątkiem, aczkolwiek zarząd ten zostaje ograniczony. Dłużnik nadal jest uprawniony do dokonywania czynności zwykłego zarządu. Jednocześnie do dokonywania czynności przekraczający zwykły zarząd, konieczna jest zgoda nadzorcy sądowego.

Nadzorca sądowy jest pozasądowym organem pełniącym wyjątkowo istotną funkcję w postępowaniu układowym. Powoływany jest przez sąd w tym samym postanowieniu, w którym otwarto przyspieszone postępowanie układowe.

Ani doktryna, ani orzecznictwo nie wykształciło dotychczas kryteriów, które w sposób jednolity i przewidywalny umożliwiłyby zaliczenie danej czynności do czynności mieszącej się w zakresie zwykłego zarządu lub ten zakres przekraczający. Dobrym przykładem jest tu umowa sprzedaży nieruchomości. Jeśli sprzedaży dokona dłużnik zajmujący się na co dzień prowadzeniem pensjonatu, należy uznać to za czynność przekraczający zwykły zarząd. Z drugiej strony sprzedaż nieruchomości przez dłużnika zajmującego się na szeroką skale obrotem nieruchomościami, będzie możliwa bez zgody nadzorcy sądowego. Każdorazowo ocenę czynności prawnej należy odnieść do istoty działalności wykonywanej w ramach przedsiębiorstwa dłużnika.

Ochrona masy układowej

Kolejny ze skutków otwarcia przyspieszonego postępowania układowego jest wyjątkowo korzystny dla dłużnika. Chodzi tu o zawieszenie postępowań egzekucyjnych. Postępowania egzekucyjne toczące się wobec dłużnika, ulegają zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania. Oczywiście, wierzycieli pozbawia się również możliwości wszczęcia nowego postępowania egzekucyjnego oraz uzyskania ochrony w drodze zabezpieczenia roszczenia. Otwarcie postępowania układowego wiąże się również z niedopuszczalnością obciążania składników majątku dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską. Dotyczy to jednak tylko wierzytelności powstałych przed otwarciem postępowania układowego. Istnieje również wyjątek od zakazu obciążania majątku dłużnika ograniczonymi prawami rzeczowymi. Zgodę na takie obciążenie musi wyrazić rada wierzycieli.

W celu zachowania majątku dłużnika, przepisy Prawa restrukturyzacyjnego zabraniają mu zaspokajania poza układem wierzytelności powstałych przed dniem otwarcia postępowania. Spłata długu wobec jednego z wierzycieli po otwarciu przyspieszonego postępowania układowego powoduje, że świadczenie to jest nienależne w rozumieniu art. 410 § 2 Kodeksu cywilnego.

Uzupełnieniem powyższej regulacji jest zobowiązanie dłużnika do wywiązywania się ze wszystkich zobowiązań powstałych po otwarciu przyspieszonego postępowania układowego. Pozwala to na dalsze prowadzenie działalności przez dłużnika.

W postępowaniu restrukturyzacyjnym potrącenie jest co do zasady dopuszczalne, o ile możliwości jego dokonania nie ograniczają przepisy Prawa restrukturyzacyjnego. Od otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, aż do jego zamknięcia (zatwierdzeniem/odmową zatwierdzenia układu, umorzeniem postępowania) niedopuszczalne jest dokonywanie pomiędzy wierzycielami, a dłużnikiem potrąceń wzajemnych wierzytelności w określonych okolicznościach. Sytuacja ta zachodzi gdy:

  • wierzyciel stał się dłużnikiem dłużnika po dniu otwarcia przyspieszonego postępowania układowego oraz gdy
  • wierzyciel będąc dłużnikiem dłużnika, stał się po dniu otwarcia przyspieszonego postępowania układowego jego wierzycielem przez nabycie w drodze przelewu lub indosu wierzytelności powstałej przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego.

Wyjątki te nie mają zastosowania jeżeli nabycie wierzytelności nastąpiło wskutek zapłaty długu, za który nabywca odpowiadał osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi, i jeżeli odpowiedzialność nabywcy za dług powstała przed dniem złożenia wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego.

Postępowania sądowe

Otwarcie przyspieszonego postępowania upadłościowego nie ma wpływu na możliwość wszczęcia przez wierzyciela przeciwko dłużnikowi postępowań sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych i przed sądami polubownymi. Wierzyciel może przykładowo wytoczyć powództwo o zapłatę należności wynikającej z niezapłaconej faktury VAT. Ustawodawca uznał, iż niecelowym jest zakłócanie postępowań sądowych pomiędzy wierzycielami i dłużnikiem, szczególnie ze względu na zakładany krótki czas trwania przyspieszonego postępowania układowego.

 

Na temat przebiegu przyspieszonego postępowania układowego, pisaliśmy już w naszym serwisie TUTAJ.

 

Fot. Ozzy Delaney, lic. CC BY 2.0

Nia ma jeszcze komentarzy. Twój może być pierwszy.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *