Upadłość konsumencka byłych przedsiębiorców.

Przepisy prawa upadłościowego nie przewidują możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej w stosunku do osoby fizycznej, która w chwili złożenia wniosku prowadzi działalność gospodarczą. Inaczej wygląda sytuacja byłego przedsiębiorcy, który zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej. Należy pamiętać, że relewantnym z punktu widzenia ustawy jest to, czy osoba fizyczna rzeczywiście prowadzi działalność gospodarczą. Tej kwestii nie przesądza wpis do rejestru przedsiębiorców (CEIDG).

Upadłość konsumencka.

Uprawnione do złożenia wniosku o przeprowadzenie upadłości konsumenckiej są między innymi osoby fizyczne, które przestały być wspólnikami osobowej spółki handlowej, jak również zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej. Upadłość konsumencka jest wykluczona, jeżeli wcześniej złożono wniosek o ogłoszenie upadłości w trybie dotyczącym przedsiębiorców.  Ograniczenie to koreluje z przepisami dotyczącymi upadłości przedsiębiorców. Umożliwiają one wierzycielom złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą lub  przestała być wspólnikami osobowej spółki handlowej. Taka możliwość istnieje jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok.

Oddalenie wniosku byłego przedsiębiorcy

W pewnych okolicznościach ustawa zobowiązuje sąd do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej w stosunku do byłego przedsiębiorcy. Przyczyny tego oddalenia są różne – choć zasadniczo wiążą się z osobą dłużnika i oceną jego zachowania przed złożeniem wniosku.

Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości między innymi w sytuacji, w której dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

Z punktu widzenia byłego przedsiębiorcy najistotniejszą kwestią jest obowiązek oddalenia wniosku przez sąd, gdy osoba fizyczna w przeciągu ostatnich 10 lat, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Chodzi o przypadki, na które wskazuje art. 20 oraz 21 ustawy Prawo upadłościowe. Przepisy te zobowiązują niektóre osoby, prowadzące działalność gospodarczą jako osoby fizyczne we własnym imieniu, zajmujące określone stanowiska w organach osoby prawnej (np. członek zarządu sp. z o.o.), czy też będące wspólnikami osobowej spółki handlowej (np. spółki jawnej) do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Obowiązek ten powstaje w określonych sytuacjach związanych z utratą przez przedsiębiorcę zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Naruszenie tego obowiązku powoduję szereg konsekwencji w sferze prawa cywilnego, jak również karnego. Jedną z nich jest właśnie obowiązek sądu oddalenia wniosku o upadłość konsumencką złożonego przez taką osobę. Regulacja ta, z praktycznego punktu widzenia, ma zapobiegać sytuacjom, w których dłużnik w celu „pozbycia” się długów zaprzestaje działalności. W braku tej regulacji, byli przedsiębiorcy mogliby bez ograniczeń korzystać z zalet upadłości konsumenckiej.

Względy słuszności

Upadłość konsumencka w stosunku do osób, które nie wykonały obowiązku wskazanego powyżej nie jest jednak bezwzględnie wykluczona. Ustawodawca przewidział, iż surowe konsekwencję mogą dotknąć również osoby, które patrząc z punktu widzenia słuszności powinny mieć możliwość upadnięcia. Dlatego określił w formie klauzuli generalnej okoliczności, w których złożenie wniosku będzie nadal możliwe, pomimo nieupłynięcia 10 letniego terminu. Chodzi tu o sytuację w której umożliwienie złożenia wniosku o upadłość konsumencką jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi związanymi z osobą dłużnika.